Draagmoederschap in Nederland | door Marwa Tribak
Stelt u zich een bijzondere situatie voor in het familierecht: draagmoederschap. Draagmoederschap houdt in dat een vrouw zwanger wordt van een kind met als doel het kind na de geboorte aan een ander (de wensouder of de wensouders) te geven. Tijdens het draagmoedertraject krijg je met veel verschillende juridische regelingen te maken. In dit artikel zullen het onderwerp en de bijbehorende juridische zaken begrijpelijker worden gemaakt.
Wetgeving
In Nederland is het draagmoederschap mogelijk en toegestaan. Hoewel er géén specifieke wet bestaat met betrekking tot draagmoederschap, zijn er wel belangrijke bepalingen te vinden in het Wetboek van Strafrecht. Deze bepalingen verbieden het momenteel in Nederland om:
- Jezelf publiekelijk als draagmoeder aan te bieden;
- In het openbaar te verklaren dat je op zoek bent naar een draagmoeder, bijvoorbeeld via sociale media;
- Draagmoederschap te adverteren om vraag en aanbod rond draagmoederschap te stimuleren.
Ouderschap
Wensouders worden bij de geboorte van het kind niet automatisch de juridische ouders van het kind. Daarbij verkrijgen zij ook niet automatisch het ouderlijk gezag over het kind. Het is daarom belangrijk om het verschil te maken tussen de juridische ouders, de biologische ouders en de beoogde ouders van een kind. De verschillende termen zullen hieronder toegelicht worden:
- Juridische ouders: Dit zijn de personen die door de wet worden aangewezen als juridische ouders. Degene die het kind draagt is volgens de Nederlandse wet de juridische moeder van het kind. Dit betekent dat de draagmoeder automatisch de juridische moeder is en het gezag over het kind heeft. Hierbij wordt de partner van de juridische moeder indien zij gehuwd zijn of geregistreerd partners zijn ook automatisch een juridische ouder. Dan is er sprake van gezamenlijk ouderlijk gezag.
- Biologische ouders: Hiermee worden de feitelijke ouders van het kind bedoeld, dat wil zeggen de ouders waarvan het kind zijn DNA heeft gekregen. Ook in dit geval is de draagmoeder de biologische ouder van het kind.
- Beoogde ouders: De wensouders die nog géén juridisch ouderschap hebben verkregen worden de beoogde ouders of het beoogde gezin genoemd.
Procedures bij de rechter
We weten nu dat de wensouders bij de geboorte van het kind niet automatisch het ouderlijk gezag over het kind krijgen. Dit is de reden dat wensouders vaak het ouderlijk gezag over het kind op een andere manier willen verkrijgen. Dit kan op twee verschillende manieren:
- In het geval dat de draagmoeder niet gehuwd is, heeft één van de wensouders de mogelijkheid om juridisch ouder te worden van het kind. Dit kan met toestemming van de draagmoeder en door het kind te erkennen. Daarnaast dient er voor gezag over het kind nog een verzoek te worden ingediend bij de rechter.
- In het geval dat de draagmoeder gehuwd is, kan zij er samen met haar partner voor kiezen om het kind aan de wensouders over te dragen. Indien het kind jonger is dan 6 maanden, is toestemming van de Kinderbescherming vereist. Zodra deze toestemming is verleend, vormen de ouders een pleeggezin. Om vervolgens het gezag over het kind te krijgen, dienen de draagouders eerst nog te worden ontheven van hun ouderlijk gezag. Dit kan door een verzoek in te dienen bij de rechter na een periode van één jaar. Daarbij dienen de wensouders voogdij over het kind aan te vragen. Dit kan ook door een verzoek in te dienen bij de rechter. Nadat het ouderlijk gezag is ontheven en de wensouders de voogdij over het kind hebben gekregen, kunnen de wensouders beginnen aan de laatste en belangrijkste stap: de adoptieprocedure. Via deze procedure kunnen de wensouders de juridische ouders van het kind worden.
Mocht u verdere vragen hebben over de procedures rondom het draagmoederschap, dan helpen wij u graag. Iedere dinsdag- en donderdagavond kunt u tussen 19:30 uur en 20:45 uur zonder afspraak binnenlopen bij ons spreekuur.
