Een rechtsverhouding aangaan: alles over handelings(on)bekwaamheid | door Nour-Eddine Chamlal

In beginsel is een minderjarige, iemand jonger dan 18 jaar, handelingsonbekwaam. Iemand van 18 jaar of ouder daarentegen is meerderjarig en in beginsel volgens de wet handelingsbekwaam. Dat betekent dat deze persoon zelfstandig rechtshandelingen mag verrichten en daar ook verantwoordelijk voor is. Een rechtshandeling is een feitelijke handeling die een natuurlijk persoon, zoals jij en ik, of een rechtspersoon, vaak een bedrijf, uitvoert met de bedoeling een bepaald rechtsgevolg tot stand te brengen. Een rechtsgevolg is een gevolg dat door het recht aan bepaalde handelingen (of feiten) wordt verbonden. Bij het aangaan van rechtshandelingen kunt u denken aan het kopen van een product, het aangaan van een contract, trouwen, een lening afsluiten enzovoorts.

Vernietigbaarheid bij handelingsonbekwaamheid
Een handelingsonbekwaam persoon mag niet zomaar optreden in het recht. Doet hij dit wel, dan is de rechtshandeling die is verricht vernietigbaar. Voor het inroepen van vernietigbaarheid is een handeling vereist. Dit betekent dat een vernietigbare rechtshandeling geldig is totdat deze wordt vernietigd. Als de rechtshandeling is vernietigd, betekent dit dat deze juridisch nooit heeft bestaan. Het gevolg dat het recht aan de handeling heeft verbonden, verdwijnt dan. Dit komt doordat vernietiging terugwerkende kracht heeft.

Handelingsonbekwaamheid bij meerderjarigen
Er zijn verschillende situaties waarin volwassen personen niet in staat zijn om hun eigen belangen goed te behartigen. Zij hebben moeite om de consequenties van hun beslissingen te begrijpen en kunnen daardoor niet altijd de meest geschikte beslissingen nemen. Dit kan het geval zijn bij mensen met een verstandelijke beperking, psychiatrische stoornis, verslavingsproblemen et cetera. Als zij in een dergelijke situatie onder curatele gesteld worden, dan zijn zij automatisch handelingsonbekwaam. Alle rechtshandelingen die zij dan verrichten zonder toestemming van de curator, kunnen ongedaan worden gemaakt (vernietigd worden).

Beschermingsmechanisme
Handelingsonbekwaamheid is een soort beschermingsmechanisme om kwetsbare personen, zoals minderjarigen, te beschermen in het rechtsverkeer. Deze personen zijn door hun leeftijd of beperking niet in staat om de gevolgen van hun handelingen te overzien.

Indien u vragen heeft over mogelijke handelingsonbekwaamheid of anderszins, dan helpen wij u graag. Iedere dinsdag- en donderdagavond kunt u tussen 19:30 uur en 20:45 uur zonder afspraak binnenlopen bij ons spreekuur.