Hoe werkt de Wet zorg en dwang? | door Eliza Zeka

Iedereen heeft het recht om vrij te leven en om eigen keuzes te maken. Dit is niet anders bij mensen met een verstandelijke beperking of psychogeriatrische aandoening (zoals dementie). Om de rechten van deze mensen te waarborgen, bestaat de Wet zorg en dwang. Deze wet regelt de onvrijwillige opname in een zorginstelling en hoe de rechten van mensen die te maken hebben met onvrijwillige zorg kunnen worden gegarandeerd. Het verlenen van onvrijwillige zorg is het allerlaatste redmiddel en wordt dus pas ingezet wanneer er geen andere opties meer zijn, bijvoorbeeld als mensen de zorg weigeren of niet in staat zijn om hierover te beslissen. De Wet zorg en dwang geldt ook thuis en op de dagbesteding.

Onvrijwillige zorg dient zo kort mogelijk te duren en op de minst ingrijpende manier plaats te vinden. Alle zorg wordt in een zorgplan vastgesteld en besproken met de mensen die betrokken zijn, zoals zorgverleners en ouders. Samen evalueren zij continu of de inzet van de onvrijwillige zorg nog noodzakelijk is.

Wat regelt de Wet zorg en dwang?
De Wet zorg en dwang regelt onder andere in welke situaties onvrijwillige zorg en/of opname aan de orde kan zijn, hoe een besluit tot onvrijwillige zorg genomen wordt, wanneer onvrijwillige zorgverlening geëvalueerd moet worden en het recht op een cliëntenvertrouwenspersoon. Doordat mensen die te maken hebben met onvrijwillige zorg een stuk van hun autonomie inleveren, is het belangrijk om hun rechten in te kaderen en zeker te stellen.

Daarnaast is de kern van de Wet zorg en dwang ‘nee, tenzij’. De onvrijwillige zorg moet zoveel mogelijk op vrijwillige basis plaatsvinden. Het uitgangspunt blijft dat onvrijwillige zorg daarbij niet wordt toegepast, tenzij het niet anders kan.

Hoe zit het met de rechten van de patiënt?
Ook in het geval van onvrijwillige zorg, gelden er een aantal rechten die de patiënt heeft. Voorbeelden daarvan zijn:
• Recht op duidelijke informatie over onderzoeken, behandelingen en de gezondheidstoestand;
• Recht op overleg met een arts of hulpverlener en samen te beslissen over de behandeling;
• Recht om ook ‘nee’ te zeggen tegen een voorgestelde behandeling;
• Recht om geen informatie te willen;
• Recht om het medisch dossier in te zien en recht op een kopie daarvan.

Mocht u of een naaste zelf in aanraking komen met de Wet zorg en dwang, schroom dan niet om langs te komen tijdens de inloopspreekuren bij Rechtswinkel Eindhoven. Voor meer informatie kunt u terecht op www.rechtswinkeleindhoven.org.