Wanneer krijg ik gezag over een kind? | door Soumaya Khayati

Gezag over een kind krijg je als ouder niet altijd automatisch. In sommige gevallen moet een ouder eerst het kind hebben erkend voordat deze ouder het gezag krijgt. De vraag wie er gezag heeft over een kind kan spelen bij getrouwde en niet-getrouwde ouders. Ook als ouders gaan scheiden kunnen hier veel vragen over zijn. Hetzelfde geldt voor ouderlijk gezag bij een minderjarige moeder of gezamenlijk gezag bij twee vrouwen of twee mannen over een kind. In al deze situaties is sprake van verschillende regelingen.

Getrouwd, geregistreerd partnerschap of scheiding
In het geval de ouders van een kind voor de geboorte getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, krijgen beide ouders automatisch het gezag over het kind. Dit geldt ook bij adoptie. De echtgenoot of geregistreerd partner van de moeder is volgens de wet dan automatisch ouder van het kind. Wanneer de ouders na de geboorte van het kind besluiten te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan, krijgen zij op dat moment ook automatisch ouderlijk gezag. Een voorwaarde hierbij is dat de vader het kind heeft erkend. Een kind erkennen kan voor de geboorte, tijdens de aangifte van geboorte bij de gemeente of op een later moment. Na een scheiding houden beide ouders het ouderlijk gezag over het kind. Dit kan alleen anders worden bepaald door een rechter. De rechter kan een andere beslissing over het gezag nemen in het belang van het kind.

Niet getrouwd of geen geregistreerd partnerschap
Op het moment dat geen sprake is van een huwelijk of geregistreerd partnerschap, krijgt de moeder automatisch het ouderlijk gezag van het kind als zij bevoegd is. Dit betekent dat de moeder meerderjarig is, niet onder curatele staat en geen geestelijke stoornis heeft. De vader krijgt in dit geval vanaf 1 januari 2023 het gezamenlijk gezag over het kind met de moeder als de vader het kind heeft erkend. Als het kind vóór 1 januari 2023 is erkend, krijgt de vader niet automatisch het gezag over het kind. Ook als het kind voor 1 januari 2023 is erkend, maar na 1 januari 2023 is geboren, verkrijgt de vader niet automatisch het gezag. De vader kan in dit geval het gezamenlijk gezag samen met de moeder aanvragen. Een griffier van de rechtbank neemt hier dan een beslissing over.

Minderjarige moeder of voogd
Om gezag te krijgen of hebben, mag de ouder niet jonger zijn dan 18 jaar, niet onder curatele staan en geen geestelijke stoornis hebben. Wanneer de ouders minderjarig zijn, benoemt de rechter een voogd. Op het moment dat de moeder 18 jaar is, kan zij de rechter vragen om het ouderlijk gezag aan haar over te dragen. In het geval de moeder 16 of 17 jaar is bij de geboorte van het kind, kan de kinderrechter onder bepaalde voorwaarden de moeder meerderjarig verklaren en het ouderlijk gezag geven. De vader van het kind kan geen meerderjarigheidsverklaring aanvragen bij de rechter. Er kan ook sprake zijn van een voogd op het moment dat iemand anders dan de ouders het gezag heeft over een kind. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van voogdij in het geval dat beide ouders zijn overleden. Daarnaast kan een andere gecertificeerde instelling, zoals jeugdbescherming, de voogdij hebben over een kind.

Twee mannen of twee vrouwen hebben gezamelijk het gezag
Wanneer een man getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft met een andere man, kunnen zij alleen gezamenlijk gezag over een kind krijgen na een beslissing van de rechter. Op het moment dat twee mannen een kind adopteren, krijgen zij automatisch allebei het gezag. Wanneer de moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft met een andere vrouw, krijgt de vrouwelijke partner automatisch gezamenlijk gezag over een binnen de relatie geboren kind als zij beide ouder zijn. De ouders zijn dan de moeder uit wie het kind geboren is en de vrouwelijke partner (duomoeder). De duomoeder moet dan een verklaring hebben dat er van een anonieme donor gebruik is gemaakt. Als de donor wel bekend is, is de duomoeder volgens de wet geen ouder. De duomoeder heeft dan wel het gezamenlijk gezag samen met de moeder als er geen andere ouder is. De bekende donor moet dus niet het kind voor de geboorte hebben erkend. Op het moment dat twee vrouwen een kind adopteren, krijgen beide vrouwen automatisch gezamenlijk het gezag. Dit geldt ook op het moment dat een vrouw het kind adopteert waarvan de andere vrouw de moeder is (partneradoptie).

Indien u naar aanleiding van dit artikel of anderszins nog vragen heeft met betrekking tot het ouderlijk gezag over een kind, dan helpen wij u graag. Iedere dinsdag- en donderdagavond kunt u tussen 19:30 uur en 20:45 uur zonder afspraak binnenlopen bij ons spreekuur.